breien en dansen

hyperbool en hyperboolhaken

In een interview stelt Bas Haring, filosoof en informaticus, dat geleerden vaker moeten dansen of breien. Niet voor zichzelf (hoewel…) maar om wetenschap voor gewone mensen te vertalen.
Zoals de Nieuw-Zeelandse econoom Bill Philips “die als ingenieur in de jaren vijftig in de schuur van zijn hospita een macro-economisch model in elkaar knutselde met pijpen en pompen, drukmeters en de ruitenwissers van een Lancaster bommenwerper. Uiteindelijk werd hij er hoogleraar mee. Nu doen we dat met computers, maar eigenlijk gaf dat fysieke model veel meer inzicht”.  (VK 10/3/14)

De chaostheoretici Osinga en Krauskopf maakten de curven van de chaos tastbaar, ook voor wiskundigen zelf, met haakwerk. (incl. haakrandje op de sites) En waarom zou je je proefschrift niet in de vorm van een dans presenteren?
Weg met de monocultuur van het publiceren in wetenschappelijke tijdschriften, inzichtelijk wordt het pas met fysieke modellen.

Hieronder is bijv. de aanzet voor de eerste inzichtelijke stemwijzer te zien, om je te kunnen voorbereiden op de gemeenteraadsverkiezingen. Het wordt ook een chaostheoriemodel.

En dit haakwerk geeft sociale en economische verbanden in Charlois weer. Maar lees dat verhaal even op DNA Charlois. Of kom het bekijken in Kunsthal Rotterdam, van 25 tot 30 maart. 

 

de Physarum polycephalum

Er bestaat een organisme dat verbazingwekkend intelligent de weg vindt. Of het zoekt naar logica, efficiency of creativiteit, dat weten we niet.

“Wetenschappers laten de Physarum polycephalum, de slijmzwam, moeilijke puzzels oplossen, zoals een spoorweg ontwerpen voor Tokio. De onderzoekers legden daarvoor havervlokken op de kaart waar stedelijke concentraties zijn. Omdat er weleens een berg in de weg staat, moest de slijmzwam bij het ontwerpen ook rekening houden met obstakels. In het experiment werden de voor treinen onbereikbare gebieden verlicht. Daar houdt de slijmzwam niet van en die zal zo’n gebied dus mijden. Vervolgens keken ze toe hoe de slijmzwam de havervlokken (stations) met elkaar verbond. In 26 uur tijd had die een perfect efficiënt spoorwegnet aangelegd dat ook nog eens verdacht veel leek op het bestaande spoorwegnetwerk.”  (VK Corlijn de Groot)

Heather Barnett, kunstenares die onderzoek doet naar wat mensen kunnen leren van slijmzwammen, werkt samen met het Britse Centre for Unconventional Computting waar ze de kunst van het netwerken van slijmzwammen afkijken om bijv. beter te kunnen voorspellen hoe epidemieën zich verspreiden.

Unconventional (samen met gezond verstand) leidt tot verbazingwekkend intelligente oplossingen ~ dat is inspirerend. Hier moeten we het van hebben, hiermee werkt een nieuwe generatie wetenschappers, ondernemers en kunstenaars, zo was ook te zien tijdens de Dutch Design Week.  In het kader van deze DDW schreef Marcel Wanders over ontwerpers:

“Kunstenaars kun je vergelijken met de kanarie die vroeger mee de mijn in ging. Als een kunstenaar stopt met fluiten, moet je je als samenleving schrap zetten.” (VN 19 oktober) ~ in de woorden van Kamagurka.

Naast het onconventionele, de dwarse denkers zeg maar, benoemen Michael Schwarz en Joost Elffers dat voor echte transitie noodzakelijk is: verbondenheid, delen, de kracht van netwerken en open source, de menselijke maat, het lokale, de gemeenschap en daarmee een werkelijk andere inrichting van de wereld. (zie hun manifest Sustainism is the New Modernism) (VK 25 oktober)

Juist deze ingrediënten heeft Museum Van Abbe als titel voor een van hun zalen gebruikt: Celebrating the lives of others.

En juist op deze zaal liggen de Truien van Loes te stralen, winnaar van de Dutch Design Award 2013 in de categorie autonomous design. (Loes, Meindertsma, Wandschappen)

Met grote dank aan Museum Rotterdam: zij hebben Loes (en andere representatieve wijkbewoners) gevonden en vertrouwden de rest toe aan Wandschappen/DNA Charlois. Misschien wel vanwege het onconventionele, vanuit als-je-het-doet-dan-kan-het, een weg vinden met de transitietermen van Schwarz en Elffers.

Het Viltkleed? Dat zou zomaar ook een route van de Physarum polycephalum kunnen zijn geweest.

ander licht

bloemgedicht aan de wand: Wallflower

Wat? Niet geweest vrijdag? Het was de Poëzieavond van het Bram Roza Festival, op het Gors!

Op een unieke plek aan de voet van het pontje Spijkenisse-Nieuw-Beijerland kon je de magie van taal ervaren. Voor dit festival worden gelukkig ieder jaar ook vakgenoten uit België uitgenodigd. Slampoetry van Maud Vanhauwaert en de voordrachtskunstenaar (en voormalig stadsdichter van Antwerpen) Peter Holvoet Hanssen verrijken je blikveld en woordenschat. Nooit eerder ook een verteller zo aanstekelijk uit horen weiden als A.L. Snijders, de schrijver nota bene van ZKV’s, Zeer Korte Verhalen. “Ik vond ons allen erg goed,” meldde hij bij afsluiting van het feest.

Het was de perfecte avond om alles over economie te vergeten. Maar dan is het toch weer nieuws: dat economie een gedragswetenschap is. Niets wetten en regels; met wetmatigheden moeten we het doen. Op grond van die wetmatigheden worden vervolgens politieke keuzes gemaakt; niet te verwarren met economische keuzes. Dit verhelderende kader gaf prof.dr. Barbara Baarsma in een gesprek met economen.  (DWDD)

Met de gevonden economische wetmatigheden voorspellingen doen, kan natuurlijk alleen als je de juiste factoren mee laat wegen. De politicoloog Robin Fransman pleit ervoor dat economen zich laten bijstaan door niet-vakgenoten. (VK 14 september) Zou hij daar ook dichters toe rekenen?

Dat in de media na derde-dinsdag-in-september niet alleen cijfers, statistieken, diagrammen en plaatjes volgen, maar ook een andere taal? Omdat we dat nodig hebben ~ ons blikveld verruimen, ander licht op de zaak?

Wil je het nieuws van deze week kunnen begrijpen, dan is het misschien handig om alvast de woordentest van taalonderzoekers van de Universiteit Gent te doen. Probeer die 80% te scoren!

Over dat andere licht: de Wallflower, vilt en fluorescent folie, is nu in veelkleurige variaties ontworpen.

Bloom

Hersenen MRI, hars en pigment

En ineens verschijnt het rijtje kennis, inzicht, toepassing, analyse, synthese, evaluatie, als je in de aflevering van Brandpunt van 23 juni valt.

De Duitse hersenonderzoeker Manfred Spitzer wordt daarin geïnterviewd n.a.v. zijn boek Digitale Dementie. Hij schetst de gevolgen voor –nog onvolgroeide- hersenen van (kleine) kinderen, als die hun dag grotendeels digitaal doorbrengen. Binnen 20 jaar, schat hij, zien we bij hen kenmerken van dementie.

Tegenover de inzichten van Spitzer staan die van onze “fantastische” nationale stemmenteller De Hond. Of is enkelvoud beter: ‘staat’ want De Hond vindt zelf dat hij ons best kan overtuigen met een enkel inzicht. Hij past er overigens voor om in de buurt te komen van deze hoogleraar, dus konden we zijn inzicht(en?) niet horen.

Interessant is wat Spitzer vertelt over hoe wij leren, dat daar hersenverbindingen voor nodig zijn, die niet ontstaan als bijv. scholieren voor een werkstuk alleen copy-pasten via een zoekmachine. Voor ‘begrijpen’ is ook een handeling, een beweging van je lijf nodig, informatie beklijft pas als je zowel leest als hoort en schrijft (dat is iets op papier zetten). Spiegelneuronen en alcoholvaardigheidstraining? Zie de uitzending.

Ook dit jaar zijn er weer duizenden jongeren geslaagd op middelbare scholen, veelal niet groot gebracht met een ipad. We mogen dus veronderstellen dat hun hersenverbindingen nog talrijk genoeg zijn om ze met een gerust hart de maatschappij in te sturen. Lucas, David, Marvin, Marius, en Kylian, proficiat!

Synthese en evaluatie, ‘wat vind je er nu eigenlijk zelf van’, is de laatste fase van een leerproces. Dat geven de begrippen hierboven weer, en in deze volgorde. Je mening is pas stevig gegrond na die andere fases met ‘handelingen’. Willekeurig waar hoor je oordelen, stellingen of one-liners waarbij je op je klompen aanvoelt dat er stapjes zijn overgeslagen. Wat heet, stapjes overslaan ~ kan de spreker eigenlijk wel lopen?

Zou het zo kunnen zijn dat je volgens het rijtje (dat trouwens de cognitieve taxonomy van Bloom is) pas kan/mag schelden als je tenminste weet hoe je de woorden schrijft, pas muziek kan/mag beoordelen als je zelf een instrument bespeelt, pas de politiek in mag/kan als je weet wat ‘esmloket’ (incl. precieze schrijfwijze) inhoudt?

En dit betreft dan alleen nog maar de IQ-kant van het leven.

wat er speelt

“Bij de introductie van emissiecertificaten in 2005 kostten ze zo’n 30 euro per ton kooldioxide, maar inmiddels zijn ze voor minder dan vijf euro te krijgen.” Dit meldt Jacques Schmitz in het artikel rond de Duitse ‘Energiewende’, over groene stroom en kernenergie, en het project van omschakeling om aan de klimaatdoelstellingen te kunnen voldoen. (Vrij Nederland 8 juni)

Vervuiling is niet duur en de economie er omheen blijkt het volgende gebakken-lucht-verhaal; dat speelt zich waarschijnlijk in the cloud af ~ dat er zo een bijzondere betekenis bij krijgt.

En in het bericht Valutakoersen mogelijk jaren gemanipuleerd stelt Tom Kirchmaier, deskundige op het gebied van valutahandel: “Het prijsmechanisme is de anker van ons hele economische systeem.” (VK 13 juni) Een anker? Ook in the cloud zeker.

Steden als Rotterdam doen dat soms anders; het Wijkwaardenhuis is een presentatie-, productie- en discussieplatform voor culturele, sociale en economische waarden. Nodig dus, en ‘gewoon’ met beide benen op de grond. Het Wijkwaardenhuis maakt de kracht en noodzaak van lokale productie tastbaar. Het toont het beste uit het DNA van de Afrikaanderwijk en  Charlois, gecombineerd met kwaliteiten van buiten, of andersom.

De duo-tentoonstelling A Flower show in the Greenhouse en Made by Wandschappen is daar (Pretorialaan Rotterdam) zaterdag geopend met als primeur de Charloisse-lampencollectie.

Tijdens het inrichten bezocht een delegatie Franse burgemeesters het Gemaal op Zuid om te zien en horen hoe Rotterdam omgaat met problemen in ‘kanswijken’. Benieuwd wat zij ervan meenemen. En benieuwd wat het hún waard is, mensen uit wijken vol met nieuw cultureel erfgoed en ambachten echt inzetten.

Voor de broodnodige relativering van het nieuws, in the cloud of  ‘in het echt’,  hebben we gelukkig Loesje nog: “wat er ook speelt in een land, laat het vooral de kinderen zijn.” En de poëzie natuurlijk, want  “de werkelijkheid is fundamenteel raadselachtig en daar valt poëzie van te maken.” (Henk Ester)

In het echt wordt dinsdag 18 juni om 18 uur, in het kader van het project Teksten op Muren, een nieuwe tekst onthuld op de Charloisse Kerksingel. Door en voor bewoners.

nieuwe fictie

René Gude, de pas aangestelde Denker des Vaderlands, gaat ons twee jaar lang door de tijd loodsen. Geschoold door de geschiedenis en denkers uit alle culturen kan hij bijdragen aan vertrekpunten in ehhh, kwesties. Want een wat ruimere context kan geen kwaad als we het hebben over individualisme, het debat, de ontmaskeringsmaatschappij, over weten en over cynisme. Toch?

In 5 gedachten voor het vaderland  (VK 18 mei) wordt het speelveld uitgezet. Gude roept bijv. op om weer verstandige dingen te durven zeggen: “We hebben een enorme vaardigheid ontwikkeld in cynisme, de vitrioolmethode van afzeiken en belachelijk maken, en het zou kapitaalderving zijn als we dat allemaal weggooien.”

De tijdgeest ooit zo helder verwoord gezien? Hij belooft overigens (ook voor ons) op te gaan letten of er nieuwe en verstandige dingen aan het gebeuren zijn. “Maar ik zou blij zijn als daarnaast ook andere methoden zichtbaar worden.”

En wat te denken van: “Het debat is niet zaligmakend. Polemiek en debat zijn de meest voorkomende vormen waarin we het gesprek met onszelf nu gieten. Maar het zijn niet de enige vormen. Je kunt namelijk ook met elkaar méédenken.”

Krijgen we zomaar twee verrassende handelingsperspectieven in de schoot geworpen: ‘met elkaar méédenken’ en ‘er is ook nog iets naast cynisme’.

Lees het hele artikel (eerst even registreren)  en kom heel veel meer te weten over fictie doorprikken, twijfel en de werkelijkheid.

vakmanschap

Al bij Boijmans geweest? Maandag sluit de tentoonstelling Hand Made, waarin zeshonderd handgemaakte producten in de grootste zaal van het museum de complexiteit van het begrip ambacht illustreren. De vaak kostbare, unieke voorwerpen worden gepresenteerd aan de hand van zeven clichés: vakmanschap, uniek, virtuoos, eerlijk, kunst, huisvlijt en traditie.

Het toeval wil dat Wandschappen tussen de woorden ‘traditie’ en ‘uniek’ werkt, aan The Boijmans Bouquet. Volop voer voor discussie met bezoekers, over design en ambacht bijvoorbeeld. Of het vakmanschap dat nodig is om ideeën te realiseren en dat soms verbazingwekkend vanzelfsprekend in het werk zit.

Grote waardering voor dit museum (curator is Mienke Simon Thomas), dat in de praktijk het out-of-the-box-denken neerzet! De ambachtsmensen en de ontwerpers zelf zijn uitgenodigd, gaan met hun zeer divers gereedschap echt aan het werk op zaal en tonen uiteenlopende handvaardigheden. Bezoekers drukken we op het hart dat ze overal aan mogen zitten. Ook dat is NIEUW.

Kom het meemaken, kom nog snel naar Rotterdam!

Of desnoods naar Amsterdam:  KunstRAI t/m 20 mei.

Jämställdhet

In het Zweedse basisonderwijs is het project Macho-Fabriken gestart. Hoe denken kinderen van nu, en/of hun ouders en omgeving, over de verschillen tussen jongens en meisjes?

Alweer? Mwah, in een modern, open, welvarend Europees land antwoorden ze in 2013: “’Sporten,’ zegt een jongen. ‘Luid zijn’. Ze denken even na. ‘En rommel maken.’ Dat is allemaal typisch voor jongens. En voor meisjes, vraagt de juf van de Zweedse school in Frejaskolan. ‘Meisjes komen niet voor zichzelf op,’ zegt de jongen. ‘Ze vragen geen ruimte.’” (VK 9 maart, Irene de Pous)

Uit een ander werelddeel, een andere situatie en cultuur, maar ook in de 21^e eeuw, meldt Ko Colijn: “Dostum, die zichzelf generaal noemde, viel van zijn paard toen hij doorhad zijn bevelen te krijgen van pilote Allison Black, commandante van een soort vliegende tank die zelf ook de Taliban voortdurend onder vuur nam. Dostum was daarover zo verbijsterd dat hij contact zocht met zijn vijanden en hun vertelde dat ze zich maar beter konden overgeven. Argument: het moest de VS wel bijzonder menens zijn dat zij zelfs vrouwen inzetten om hun vijand te bestoken. Zijn advies: bespaar je de schande dat je door een vrouw wordt gedood. De volgende morgen meldden de Talibanstrijders zich bij het hoofdkwartier van Dostum….” (VN 15 december)

Omdat denken en doen erg verbonden zijn, mag jämställdhet voortdurend onze aandacht hebben. In plaats van tolerantie te kweken voor mensen die anders zijn, worden de heersende normen zelf onder de loep genomen. Zo leiden gendervooroordelen op een dag niet meer tot geweld; de overgave van Dostum noemen we dan maar een bijzonder bijverschijnsel.

Op de computermontage hierboven zijn fysieke verschillen van gender, de buitenkant, vanuit een opmerkelijke invalshoek vastgelegd.  Er zijn lijnen genomen uit foto’s van de ruim tweehonderd personeelsleden van een ziekenhuis, die vervolgens zijn gemixt en samengevoegd tot één anoniem én universeel gezicht. Transformatie tot een allen-omvattend portret.

En op weer een andere manier registreert Karel Kindermans mensen in deze tijd. Voor Atlas van Stolk schetst hij Nederland anno Nu: van goudwisselaar tot economen, van het casino tot de patisserie en een huizenveiling, van Occupy tot misschien wel monopoly spelende kinderen. Een verslaglegging waaruit we zelf de normen van nu wel kunnen afleiden…

wat ons rest

Het afscheid van de Dichter des Vaderlands is verschenen, de bundel Mi have een droom van Ramsey Nasr.  Lees je dit boek (of luister de cd!), dan blijkt weer van welke waarde schrijvers als Nasr zijn. Bij een expo in het Rijksmuseum rond De dame met de weegschaal van Vermeer dichtte hij waarom dit schilderij (terug) in Nederland hoort. In scherpe én verleidende woorden zet hij neer hoe we met (bijv.) schilderkunst om zouden moeten gaan.

 Men ziet veel in haar wat er niet is. Vroeger zei men: ‘Type Vanitas.

De vrouw mediteert op het eeuwige leven.’  Ze kreeg namen als

Weegster van Goud. Of van Parels. Haar buik leek een huiskamer vol.

Het was de glans die ons misleid heeft als aureolen, eeuwenlang.

Want de schalen zijn leeg.

……….

We werden consequent belazerd

uitgewoond tot op het bot huisden we in dozen van optisch bedrog

maar die verf is van ons. Vandaag zullen wij leren kijken. Laat ons

verminderen in deze kamer en wennen aan de magere jaren.

…..

Ik heb een voorstel.

Het wordt tijd om onze zegeningen te tellen. Melk. Oorbel.

Baksteen van Delft. Wij zijn de eigenaars van licht. Als goede

beheerders zullen wij ons opnieuw met verf moeten voederen.

…..

Laat ons met de allerlaatste

bonussen die wij nog hebben, die we uit de schaamteloze kieren

van onze ziel kunnen schrapen, onze doeken terughalen en zeggen:

dat is dus een brood. Dit is glas in lood. Zo voelt de schittering van water.

Aleid Truijens schrijft recent “Een uitspraak is geen toverstafje. Het komt maar zelden voor dat iets wat iemand zegt ogenblikkelijk de werkelijkheid verandert.  Er is een verschil tussen uitspraken die de werkelijkheid veranderen, uitspraken die de werkelijkheid willen veranderen en uitspraken die de werkelijkheid koud laten. (J.L. Austin, taalfilosoof) Als voorbeelden: “Ik dacht dat hij een inbreker was “ en “Je zonden zijn je vergeven, mijn kind”  en “Volgend jaar is de economische crisis voorbij”.” (Volkskrant 25 februari)

 Heeft Nasr met zijn gedicht Wat ons rest iets veranderd aan de werkelijkheid? Koop dat boek en laat het laatste vers voor zichzelf spreken:

 Het is nog niet te laat.

Kijk door het venster van buiten naar binnen. Kijk dan: er staat

wat er staat. En tja, dat is weinig. Maar ook wij zullen rijk zijn.

Wij zullen leren de trotse bezitters van lege schalen te zijn.

groen, het nieuwe zwart?

Wandschappen is in 2009 begonnen met wat tot de Collectie Viltplanten zou uitgroeien.

Als je besluit een huis te gaan bewonen, richt je het in en zet je planten neer. De contouren van die planten in de vensterbanken in Charlois waren inspiratiebron voor de zwarte viltplanten:  “You feel at home where you grow your own plants”.

Ze staan inmiddels bij particulieren en in openbare ruimtes en er komt steeds meer kleur en variatie. Zo kon het gebeuren dat de kleurkeuze van een van de opdrachtgevers resulteerde in een plant die zelfs de makers verrast.

Wordt dit een trend?

Misschien hebben we kleur nodig na de winter en een lange tijd van nieuws-met-een-zwart-randje. Hans Achterhuis, nog tot 1 april de Denker des Vaderlands, reageert op intimidatie en geweld tegen topfunctionarissen. “Het draait uit op personen, maar het gaat om maatschappelijke systemen. Of het nu om de wielersport gaat of om de financiële sector, mensen geloven gewoon niet meer dat waar is wat hun wordt voorgehouden. En terecht wat mij betreft.”

Wie zijn wij om de lezer iets voor te houden…