grenzeloos

Fiona Tan, portret van een hoogvlieger

“Toen de eerste mensen verhalen begonnen te maken om aan elkaar te vertellen, kwam er een eind aan de Chaos.” Je zou van Imme Dros Griekse mythen alleen al willen lezen vanwege die eerste zin.
Ze eindigt haar inleiding met: ‘Mensen bedachten woorden voor al wat ze konden beheersen en de machten die hun te hoog gingen noemden ze goden’ ~ ook mooi, maar daar gaat dit stuk niet over.
Verhalen schiepen de wereld zo ongeveer; vertellers waren scheppers.

Zetten we deze gedachte even naast die van Hans den Hartog Jager over creatoren-van-nu.
Den Hartog Jager beschrijft in Het streven hoe moderne kunstenaars in hun vak staan, over autonomie van kunstenaars, over hun streven om zich ondanks alle vrijheid die ze hebben te ontworstelen aan vrijblijvendheid.
Hij vertelt “hoe de moderne kunst halverwege de negentiende eeuw met de penseelstreken van Goya, Marat, Manet en Courbet ontstond. En hoe met hen ook het archetype van de moderne kunstenaar werd geboren: type lange haren, artistieke kleding en geen rode rotcent op de bank. Maar mét de ultieme vrijheid om te maken wat hij of zij wilde; los van welke teugels dan ook, en vrij van de noodzaak om de wereld van opdrachtgevers te verbeelden, laat staan te verheerlijken.

Maar deze vrijheid kwam niet zonder prijs, ging gepaard met een scheiding tussen kunst en samenleving. En met die scheiding kwam volgens Den Hartog Jager ook de onmogelijkheid om in de reële wereld iets te veranderen.” (Martin Lok, Literair Nederland 12 juni)

De ondertitel van het boek, ‘Kan hedendaagse kunst de wereld verbeteren?’ kan natuurlijk niet bevestigend worden beantwoord vanuit deze invalshoek. Als het al de goede vraag zou zijn.
Maar het gaat niet om de theorie, om hoe het werkt ~die verhalenmakers van lang geleden hadden geen idee (en wij weten het ook niet). Het gaat erom dat er ergens een eind aan een Chaos ontstaat.

Dat ‘iets minder chaos’ kun je ook Cultuur noemen. Cultuur houdt niet op bij een landsgrens; wordt door kunstenaars wereldwijd getransporteerd en uitgewisseld, zoals economieën door handelaars internationaal worden.

 

Edwin Deen, Liquid Rainbow (Ampelhaus)

In Oranienbaum, onder Berlijn, zijn zo’n dertig kunstenaars de handelsreizigers, vanzelfsprekend internationaal, bij de jaarlijkse kunst- en designtentoonstelling Unter Zwischen im Ampelhaus. Autonoom, vrijblijvendheid is ver te zoeken, zonder idee wat het concreet oplevert in de “reële” wereld.
Maar verhalen zullen ze hebben, over chaos en verandering!

Driessens & van den Baar, GROW (Ampelhaus)

Nog tot 21 september hebben alle bezoekers de kans om daar in mee geweven te worden.